PORTRET VAN HSV HAAL OP’

TEGENSLAG EN VEERKRACHT
HSV Haal Op heeft met de grote hoeveelheid regen in juli 2021 het behoorlijk te verduren gekregen. Het water kwam van alle kanten. Het complex loopt vlak langs de Geleenbeek en aan de voorkant bevindt zich ook een grote kasteelvijver. De beek en de vijver stroomden vol met als gevolg dat zo goed als het hele complex onder water stond. Een groot gedeelte van het visbestand had vrij spel en zwom van het complex af.

Maar de vereniging toonde snel veerkracht. “Er zijn vrij snel weer visuitzettingen geweest zodat er weer een visje kon worden gevangen.”

Met subsidie en hulp van Sportvisserij Nederland en Sportvisserij Limburg is er bij de vijver een stenen oeverbescherming aangebracht, waar vis op afkomt. Het resultaat laat zich nu al langzaam zien. De vis bezoekt deze stenen kant vaak en de eerste waterplanten beginnen zich te settelen. 

VOOR IEDER WAT WILS
Woon je in Zuid-Limburg of ga je er een keer heen op vakantie? Een bezoekje aan De Droomvijver zouden wij dan zeker niet overslaan. Buiten het feit dat je hier uitstekend kan vissen op witvis, mooie baars en karper is het ook zeker de moeite waard om een natuurwandeling om alle vijvers te maken.

Wil je er een keer gaan vissen? Informeer dan even bij de vereniging op haar website www.dedroomvijver.nl naar de mogelijkheden. En misschien, misschien vang jij wel je droomvis bij De Droomvijver!

Wie de in 1952 opgerichte hengelsportvereniging Haal Op bezoekt, is ineens in een waar sprookje. Je ziet De Droomvijver direct. Maar dat sprookje van de club begon niet bij de huidige vijvers. Zo vertelt Vos.

Nee, de oorsprong gaat terug naar de noeste tijd van de mijnwerkers en is iets minder romantisch. Veel ‘Hollandse’ arbeiders kwamen in de tijd voor werk in de staatsmijnen naar het zuiden en verveelden zich na werktijd. Ze wilden graag wat vertier in het weekend. Er werd daarom fanatiek gevist aan de Maas en het Julianakanaal. In de waterarme gebieden van de mijnstreek waren voor de rest weinig visstekken.

In 1960 wist toenmalig ‘visvoorzitter’ Hilgers van de club, die de verveling zag, het voor elkaar te krijgen: de aanleg van een eigen visvijver. Dit speciale moment staat nog op zwart-wit foto’s vastgelegd in de huidige kantine. Het water werd De Droomvijver genoemd. Op 26 mei 1960 vindt er de eerste viswedstrijd plaats en drie dagen later is de officiële opening.

IN HET MIDDELPUNT
De vereniging telt momenteel 750 leden. “Tijdens de coronapandemie ontstond een flinke toename van bezoekers. Onze vereniging heeft sindsdien een boost gekregen”, vertelt Peter Vos die een spin in het web is van Haal Op. “Veel mensen weten onze vijver te vinden. Wandelaars, fotografen, dagjesmensen en nieuwe leden.”

Op het complex rondom De Droomvijver is een heuse vijverscheiding. Er is een gebied voor prestatievissers en voor recreatievissers. Zodat wedstrijdvisser en recreant allebei ongestoord kunnen vissen op deze vijver. Verder beheert de vereniging naast De Droomvijver ook De Koumenvijver in het gelijknamige park te Hoensbroek. 

Als uitvalbasis van dit alles beschikt de vereniging over een gezellige kantine met terras waar je uitzicht hebt op de grote recreatievijver. “Onze kantine is het middelpunt van onze vereniging. Er wordt hier gezellig een kopje koffie gedronken en hier komen de mensen gewoon langs voor een praatje of om visserslatijn (opschepperij van vissers over hun vangst, red.) te verkondigen. Het is eigenlijk onze sociale ontmoetingsplaats.” 

VRIJWILLIGERS
Zoals bij elke vereniging zijn de vrijwilligers de grote drijfkracht achter de vele activiteiten die er georganiseerd worden. Dit is bij HSV Haal Op niet anders. “Het betreft vrijwilligers die soms zelfs al meer dan vijftig jaar actief zijn binnen onze vereniging. Of het nou om visstekkenonderhoud, snoeiwerkzaamheden, controleren van de vergunningen, kantinedienst, organisatie van viswedstrijden of visuitzettingen gaat... Ze doen het.”

Vos is bij al die zaken ook vele dagen present. “Want we hebben een leuke club mensen die onze vereniging een warm hart toedragen en waarmee we elke week wel wat ondernemen.”

Hij kwam als kind al bij de vereniging. Sinds 2019 zit hij in het bestuur en momenteel is hij secretaris.

Even ten noordwesten van Heerlen ligt stadsdeel Hoensbroek. Ook wel bekend onder de naam ‘Gebrook’. In dat Gebrook bevindt zich een grote hengelsportvereniging die vooral door de sfeerfoto’s van het naastgelegen kasteel met visvijver ‘wereldberoemd’ is geworden. De redactie van Sportvisserij Limburg reed naar de visvijver en sprak met het ‘manusje-van-alles’ van hengelsportvereniging Haal Op: Peter Vos.
DOOR ANDRES DE ROUVILLE FOTOGRAFIE: CPTL-Y

LANDELIJKE TELLING
Er zijn in het verleden al verschillende gebieden bekeken in Nederland op deze wijze. In de periode 2011 tot en met 2017 zijn zeven riviergebieden, drie kanalen en vijf merengebieden onderzocht.

Vorig jaar vond er zo een grootschalige telling plaats in Friesland voor de Friese Boezem en het Lauwersmeer. Dit jaar is dus Limburg aan de beurt. 

VLIEGEN MAAR!
Tweemaal per maand wordt er voor het project gevlogen. De zogenoemde ‘vliegtellingen’ in Limburg lopen van maart 2024 tot en met februari 2025. Een vlucht duurt gemiddeld 3,5 uur, dit is inclusief het vliegen vanaf vliegveld Teuge naar het startpunt van de telroute – in Limburg de stuw bij Lith – en het terugvliegen vanaf het einde van de telroute die helemaal in het zuiden van Limburg zal zijn.

HELPEN
Vrijwilligers kunnen en mogen mee helpen tellen vanuit de lucht. Helaas voor geïnteresseerden zitten de vluchten momenteel helemaal vol. Wel zijn er nog altijd vrijwilligers nodig voor de veldinventarisaties.

Ramon Pasmans coördineert de aanmeldingen en vrijwilligers die hierbij willen helpen, kunnen zich bij hem opgeven via: ramon@sportvisserijlimburg.nl.

2029
De verwachting is dat Rijkswaterstaat in 2029 het onderzoek herhaalt zodat resultaten van 2024 – en de onderzoeksjaren van vóór 2024 – dan met 2029 vergeleken kunnen worden, om daarmee wellicht trends, ontwikkelingen en verschuivingen te ontdekken en te analyseren.

Rijkswaterstaat is de beheerder van de Natura2000-gebieden en zoekt de samenwerking op met Sportvisserij Limburg en Sportvisserij Nederland. De organisatie werkt namelijk aan het projectplan ‘Sportvisserijonderzoek Zandmaas, Maasplassen en Grensmaas’.

Samen met de sportvisserij gaat Rijkswaterstaat in beeld brengen hoe het sportvissen langs de Grensmaas, de Zandmaas, Maasplassen en het Julianakanaal zich voltrekt. Er is ooit al ervaring opgedaan met zo’n grootschalige sportvisserij-inventarisatie in Limburg. De Grensmaas en Zandmaas kenden in 2013 een vergelijkbare inventarisatie. De toen gebruikte methode zal opnieuw worden gebruikt dit jaar.

Onder meer het gemiddeld aantal vissers bij de wateren wordt onderzocht. Om de gegevens snel en overzichtelijk te verzamelen worden de tellingen, van bijvoorbeeld het aantal vissers, verricht vanuit een vliegtuig; maar er vinden ook veldinventarisaties plaats. Daarbij worden sportvissers kort geïnterviewd en worden er vangstlogboeken uitgedeeld. Vissers kunnen hierin voor het project bijhouden welke vis ze vangen in de gebieden en waar precies.

Het doel hiervan is om nog meer informatie te verkrijgen over het ‘sportvissersgebruik’. Het aantal vistrips per jaar per visser bijvoorbeeld, de geografische spreiding van sportvissers langs en op het water, als ook de gemiddelde reisafstand van de sportvisser en de gemiddelde hengelvangst. De telling vindt plaats op de wateren die in de VISpas staan én dit kunnen zo ook wateren zijn die een vereniging beheert. 

Sportvissers bezoeken met liefde enkele Natura2000-gebieden in Limburg. In deze Natura 2000-gebieden worden bepaalde dieren, planten en hun leefomgeving beschermd om de biodiversiteit te behouden. Voor Sportvisserij Limburg en Sportvisserij Nederland is het daarom belangrijk inzicht te hebben in hoe het viswater in die gebieden gebruikt wordt. Grote kans dat je daarom als sportvisbezoeker ervan de aankomende tijd een vliegtuigje boven je stek ziet vliegen.
DOOR: ANDRES DE ROUVILLE > FOTOGRAFIE: LAURENS EGGEN

VISlessen als aanvullend onderwijs

De VISlessen op basisscholen in Limburg zijn dit jaar weer enorm in trek. De docenten, ouders en leerlingen hebben, via bijvoorbeeld jeugdevents van de VISkaravaan, de weg gevonden naar de aanvraag voor een VISles op school. Leerlingen blijken het erg leuk en leerzaam te vinden over de onderwaterwereld verteld te krijgen, om daarna een paar uurtjes te mogen vissen in een water dicht bij hun school.
DOOR: ANDRES DE ROUVILLE > FOTOGRAFIE: LAURENS EGGEN

GASTLESSEN
De leerlingen van de IMC Weekendschool krijgen zo op verschillende momenten in het leerjaar gastdocenten uit verschillende sectoren op bezoek. Zo zijn de brandweer en politie ook al langs geweest.

Op basisscholen verspreid door Nederland volgen zo’n 1.600 leerlingen uit de groepen 7 en 8 wekelijks zulke lessen van gepassioneerde gastdocenten, waaronder sinds kort dus ook die van VISmeesters.

MEERWAARDE
Volgens Bisschops en Koenen waren de VISlessen een succesvol element in een afwisselend leerjaar. “Zowel de leerlingen alsook de leerkrachten waren enthousiast over de VISles op school en de bijbehorende excursie. De leerlingen raakten geïnspireerd en praten er nu nog over… Vol enthousiasme!”

Bisschops: “We combineerden de lessen samen met de groene BOA-educatie (buitengewoon opsporingsambtenaren in dienst van landgoederen, terreinbeheerders of gemeenten, zoals bijvoorbeeld boswachters, red.). Zo hebben de lessen de leerlingen bewuster gemaakt van hun eigen leefomgeving en hoe we met de natuur omgaan.”

VISMEESTERS
Dit project kan natuurlijk nooit gedraaid worden zonder vrijwilligers van hengelsportverenigingen, VIScoaches en VISmeesters. Sportvisserij Limburg heeft nooit genoeg VIScoaches en VISmeesters! Lijkt het je leuk om een keer voor de klas te staan en alles over de vishobby en de natuur te vertellen? Geef je dan op voor een gratis cursus! 

Sinds afgelopen jaar komen bij Sportvisserij Limburg ook aanvragen vanuit speciaal onderwijs, of liever gezegd aanvullend onderwijs, binnen.

Zo heeft Sportvisserij Limburg afgelopen schooljaar binnen die aanvragen in Sittard een VISles verzorgd voor Oekraïense en Syrische kinderen.

Om meer te weten te komen over deze samenwerking, de scholen en de organisatie die hierachter zit, kwam de redactie terecht bij onderwijscoördinatoren Jill Koenen en Wesley Bisschops uit Kerkrade. Ze zijn allebei werkzaam bij IMC Weekendschool, dat aanvullend onderwijs geeft aan kinderen uit sociaal-economisch achtergestelde wijken. 

WAARDEVOL
Dat aanvullende onderwijs is dé verschilmaker voor de samenleving, aldus Bisschops. “De kinderen die komen zijn intrinsiek gedreven om te leren en zijn later een grote aanwinst voor de maatschappij en zullen onze samenleving versterken.’’

IMC Weekendschool heeft het onderwijsprogramma ToekomstExpeditie. Hierbij komt ‘de samenleving de klas in en de klas in de samenleving’ is de belofte. Het gaat hierbij om een tweejarig curriculum bedoeld voor basisschoolkinderen. Waarbij de kinderen ‘nú leren wat later is’.

WAAROM VISLESSEN?
Jill Koenen vertelt dat VISlessen veel over natuur gaat en zo binnen het aanbod van ToekomstExpeditie past: “Want de natuur en haar dieren zijn onderdeel van onze leefwereld en samenleving en zo ook onze lessen. Het is van belang dat we bewust en respectvol met onze leefwereld en onszelf omgaan. Hoe we omgaan met de natuur en welke rol we als mens hierin hebben, is onderdeel van onze zogenoemde burgerschapsvorming.” 

Bisschops vermoedde al dat sportvislessen goed zouden aansluiten bij de IMC-les. “En voor het vak natuur en milieu hadden wij van IMC Weekendschool al eens contact gelegd met Sportvisserij Limburg voor een kennismakingsgesprek.’’ Dit beviel en was niet vergeten.

“De online-informatie en het lesmateriaal bekeken wij van de sportvisserij en die zagen er duidelijk uit. Het aanmelden ervoor ging gemakkelijk via www.vissenschool.nl en al snel werden wij benaderd door een medewerker van Sportvisserij Limburg. Hij heeft ons goed geholpen met het coördineren en inplannen van de vislessen in Limburg.’’

Samen met een ‘visdocent’ van Sportvisserij Limburg maakte IMC een presentatie voor een gastles over vissen en de natuur. Bisschops: “Waarbij we het lesmateriaal over de sportvisserij geïntegreerd hebben in onze aanpak, zodat we er een waardevolle IMC-les van hebben kunnen maken.”

Sportvisserij Nederland stimuleert het loodvrijvissen al jaren, en lobbyt voor een loodverbod binnen de Europese Unie. Daarnaast geven zij samen met ministeries en de Unie van Waterschappen voorlichting om sportvissers bewust te maken van het ‘loodvrij-belang’. Alles om loodvrijvissen bespreekbaar te maken.
FOTOGRAFIE: PATRICK FRANCKEN

Naast voorlichting organiseert Sportvisserij Nederland ook inzamelacties voor lood en faciliteert de federatie speciale pilotgebieden voor loodvrijvissen. Lood wordt door sportvissers nog gebruikt als verzwaring van de vislijn. Door verlies kan dit vislood in het milieu terecht komen, dat kan schadelijke gevolgen hebben. 

Het aantal sportvissers dat loodvrij vist, is de afgelopen jaren verdubbeld. En: jaarlijks worden al honderden loodvrije viswedstrijden, visevenementen, jeugdcursussen en vislessen georganiseerd.

Sportvisserij Limburg stimuleert het loodvrijvissen tijdens deze evenementen. Zo ook bij de aankomende evenementen als bijvoorbeeld het Limburgs Kampioenschap Bellyboatvissen. Bij aanvang van deze wedstrijd worden er goodiebags met loodvrije gewichtjes uitgedeeld.

VOORDELEN VAN LOODVRIJ
Vele (roof)vissers zijn al overgestapt op loodvrij; met name bij de finesse technieken. Tungsten wordt gezien als één van de geschikte loodvervangers. Door zijn dichtheid is het een stuk kleiner dan lood, tungsten is daarom ook een metaal dat veel gebruikt wordt in de finesse en streetfishing-onderdelen.

Door die dichtheid en hardheid ervan kun je ook veel beter de bodemstructuur voelen en met behulp van je hengel de goede stekken prima 'uitzoeken' en 'uitkammen'. Denk hierbij aan bodemstekken als mosselbanken en steenstort.

Tungsten zal makkelijker afzinken dan lood door de compactheid van deze metaalsoort. Waardoor het zweefmoment van het kunstaas net wat natuurlijker zal overkomen bij de vis. Dit is voor roofvissen als baars, snoek en snoekbaars een moment waarop ze sneller zullen toeslaan. 

KENNEN LOODVERVANGERS NADELEN?
Waarschijnlijk het meest genoemde nadeel van tungsten is de relatief hoge kassaprijs.

Maar naast tungsten zijn er gelukkig nog andere, soms wat goedkopere, alternatieven zoals messing en roestvrijstaal. Van dit materiaal worden de zogenaamde ‘bullet weights’ veel gemaakt die veel worden toegepast tijdens het vissen met de carolina rig (een onderlijn waarmee je heel nauwkeurig de bodem af kunt zoeken naar roofvis, red.).

Deze messing of roestvrije gewichtjes zijn qua prijs het middensegment. Ze zijn vaak alsnog prijziger dan lood maar weer goedkoper dan tungsten. Het formaat van deze gewichtjes is ook groter dan tungsten en daarom zijn ze doorgaans helaas wel minder geschikt voor de finessetechnieken.

Er valt zeker nog veel te ontwikkelen en te verbeteren. Gelukkig zie je in hengelsportland een stijgende trend als het om loodvrijvissen gaat. Met de huidige technieken heb ik het volste vertrouwen dat we in de toekomst naar compleet arsenaal aan loodvervangers toe gaan.