*Stap 4, Locaties: “Dit is misschien nog wel het belangrijkste en dit vergt de langste uitleg. Over het algemeen is het een speurtocht naar stromend water, ik ga per soort stek nu een aantal tips geven om dat stromend water te vinden en vertellen hoe je bij ieder water het best te werk kan gaan om baars te vangen.

Bij duikers in kanalen, woonwijken, sloten waar je water uit ziet stromen, zul je vaak ook al kleine draaikolkjes in het water ontdekken. Meestal zul je zien dat hier wel een aantal mooie baarzen in en rondom die stroming zwemmen. Stroming zie je ook bij grotere stuwen en kleine stuwtjes. Evengoed daar bevindt de baars zich in en rondom het stromende gedeelte. De baars verstopt zich dan soms wel graag achter het vallende water. De meeste stuwtjes hebben echter een overhangende muur waar het water overheen stroomt, met daarachter weer een holle ruimte. Als je in die ruimte je kunstaas krijgt zul je vaak ook de grotere baars vinden. De techniek dropshot werkt hier het beste voor.

GEMALEN?
Ja, ook hier zit vaak wel baars, het staat niet altijd bekend om de grootste exemplaren, maar wel om de frequentie. Je vangt er relatief snel meerdere kleinere.

WOONBOTEN OF DRIJVENDE OBJECTEN?
Zeker een goed idee, want tussen de woonboten ligt vaak mooie vis. Hierbij is het vaak wel meters maken. Die vis moet na een worp of vijf eigenlijk wel bijten, anders is-ie weer aan het verplaatsen naar de volgende boot.

ZUIGGATEN?
Dat werkt ook. Want in Friesland hebben wij een aantal zuiggaten met extreem helder water.

In deze wateren zwemmen vaak mooie grotere baarzen of extreem grote scholen kleine baars. Vaak kun je deze vis vanaf de strandjes al vangen met een wat kleine aas. Hier kun je net zoals bij het snoekvissen soms meters maken rondom het water en dan kom je de scholen vis vanzelf tegen.

FRIESE MEREN?
Net zo goed succesvol. Zowel het IJsselmeer als het Lauwersmeer zijn de twee meren waar je zowel vanaf de kant als vanaf de boot echt goed gericht op baars kunt vissen. Zoek dan structuur op in deze wateren. Denk aan: mosselbankjes, boeien bij de vaarwegen (let op: ga niet in de vaarweg liggen) of de omgeving van ingangen van kanalen en andere waterweg-onderbrekingen.’’

SNEL SUCCES
“Dit waren mijn tips voor het vissen op baars! Het mooie aan deze visserij is dat bijna iedereen wel een aantal van dit soort stekken in de buurt van zijn huis heeft, soms zelfs op loopafstand! Binnen een half uurtje tijd heb je zo een paar leuke vissen aan de haak met weinig materiaal!’’

HOE GERICHT TE VISSEN OP BAARS?

*Stap 1, Materiaal: “Voor baarsvissen raad ik een hengel aan met een werpgewicht tot 20 gram. Je moet niet een te stijve hengeltop willen, want de hengel moet de korte explosieve stoten van een baars kunnen opvangen. In mijn eigen arsenaal gebruik ik veelal hengels van 3 tot 14 gram of 4 tot 18 gram.

*Stap 2, Aas: “Mijn favoriet is een zacht soepel shadje van 5 centimeter zodat de baars het shadje makkelijk dubbel kan vouwen zodat de haak in zijn bek terechtkomt. De afmetingen van shadjes en kreeftjes die ik aanraad zijn van 3 tot 7 centimeter. Hetzelfde geldt voor plugjes: ga tot 7 centimeter. Ook werken kleine spinnerbaits of chatterbaits met een gewicht van 7 gram extreem goed voor de grotere vissen.”

*Stap 3, Technieken: “Mijn meest gebruikte techniek is toch wel jiggen en dropshot.”

Wanneer een visser over Friesland spreekt worden er altijd twee dingen benoemd, valt sportvisser Gerben Jorritsma op: daar zwemt veel grote snoekbaars en veel snoek! Hij brengt in deze monoloog echter een ode aan een totaal andere Friese vis: de baars. Onbemind maar zeker niet onvindbaar, legt de Wrâldkampioen Streetfishing uit…

Jorritsma: “Grote snoekbaarzen en veel snoek. Je krijgt het bijna altijd over Friesland te horen als het over sportvissen gaat. Maar iets dat zelden tot nooit benoemd wordt is: de Friese baars!

Uiteraard heeft Friesland niet de omstandigheden waardoor de baarzen in grote aantallen tot ruim een halve meter doorgroeien. Maar... dat wil natuurlijk niet zeggen dat hier geen mooie baars zwemt!

Je raadt het al, in dit stukje wil ik eens een mooie en bijzondere visserij gaan aankaarten die voor iedere Friese ‘roofvisvisser’ een leuke bezigheid kan zijn.

Al enkele jaren sta ik bekend als streetvisser die aan veel wedstrijden deelneemt. Daarnaast vis ik echter evengoed veel in mijn vrije tijd; zowel vanaf de kant als vanaf mijn boot. Een groot deel van mijn visserij vindt plaats in en rondom het gebied waar ik woon: Friesland. 

Doordat ik zo veel tijd in onze wateren doorbreng, en eigenlijk bijna alle visserijen wel beoefen, zie ik in dit prachtige gebied van regelmaat wel degelijk een verandering plaatsvinden. De grote baars dient zich aan!

Het is voor mij namelijk geen uitzondering meer om een baars van boven de dertig centimeter te vangen, en zo’n grote baarsverschijning kan bij mij in Friesland echt oplopen tot ‘hoog in de veertig centimeter’. Ik denk dat veel vissers in Friesland dit kunnen beamen die graag ‘trollen’ (al voortbewegend vissen, doorgaans via een bootje, red.) of ‘verticalen’.

Ik kan natuurlijk de mooiste verhalen over vangsten gaan vertellen maar daar schiet je niets mee op, ik hoop dat jij straks zelf aan de slag gaat en zelf zo’n vangst ervaart. Dan kun je erover meepraten. Met deze tips hoop ik je op weg te helpen om de baars in Friesland aan je haak te ontdekken.

MODDERKRUIPER EN BITTERVOORN
“Het goede nieuws komt van de Dokkumer Ie. Die scoort goed op de KRW-meetlat. We zien er veel meer vissoorten dan op de grote meren. Aangetroffen zijn bijvoorbeeld de kleine modderkruiper en de bittervoorn (laatste in grote aantallen, wel 95 stuks). Verder is te zien dat hier een mooie snoekstand aanwezig is: 25 kilo per hectare, oftewel: 15 stuks. Deze roofvis, die gedijt in helderder water, is heel belangrijk om de voor ons belangrijke waterkwaliteit te kunnen halen.

Kortom, het lijkt erop dat de grote meren die we vorig jaar gemonitord hebben achterblijven in het behalen van onze KRW-doelen. In veel vaarten en kanalen waren de ontwikkelingen de afgelopen jaren gunstiger. Er is vorig jaar in de Swemmer bij De Westereen bijvoorbeeld een zichtdiepte van 1,3 meter gemeten. Tijdens een inspectie dit jaar zagen we hier een mooie ontwikkeling van onderwaterplanten. Dit is ook in meerdere kanalen het geval.” 

NIEUW ONDERZOEK
“Dit najaar vervolgen we de onderzoeken. We trekken voor de visstand dan onder meer naar de wateren Fluessen, Hegemer Mar, Grutte Krite, Sânemar, Alde Feanen, Doezumertocht en Skoaterlânske Kompanjonsfeart.

De lessen van het monitoren van de visstand

“In 2000 hebben we in Europa een richtlijn afgesproken waaraan wateren in 2027 moeten voldoen. De vaak genoemde Kader Richtlijn Water (KRW, red.). Om te meten of we de doelen voor ecologische waterkwaliteit ook halen in Friesland, onderzoekt Wetterskip Fryslân regelmatig de visstand in onze provincie. Vissen zijn een belangrijke graadmeter voor de ecologie. Daarom monitoren we de visstand in alle soorten wateren. Dus van de beken, kanalen tot de meren.’’
 

EENS IN ZES JAAR
“Deze metingen voeren we in alle KRW-wateren globaal eens in de zes jaar uit. Sportvisserij Fryslân gebruikt deze monitoring om bijvoorbeeld de hoeveelheid snoekbaars voor de zogenoemde bijvangstregeling van de beroepsvissers te bepalen. 

We vissen ’s nachts met een sleepnet. Overdag gebruiken we voor de vangst een elektrovisapparaat, waarmee vissen tijdelijk worden verdoofd. Om een betrouwbaar beeld te krijgen bevissen we elke keer dezelfde trajecten. Zo waren vorig jaar de Dokkumer Ie, de Grutte Wielen, de Tsjûkemar en de Opsterlânske Kompanjonsfeart aan de beurt.

Medewerkers van Wetterskip Fryslân doen dit alles samen met een gecertificeerd onderzoeksbureau en de beroepsvissers in Fryslân.”

BRASEM EN SNOEKBAARS
“Wat hebben de metingen van vorig jaar nou opgeleverd? Nou, we zien dat de Tsjûkemar en de Grutte Wielen slecht scoren en dat hier voor KRW-begrippen zelfs sprake is van een achteruitgang. Dat zit hem vooral in de grote hoeveelheid brasem, respectievelijk 313 en 242 kilo per hectare. Als ook het snoekbaarsbestand dat hier behoorlijk is. Die hoeveelheden zal een deel van de sportvissers vast blij maken, maar voor de KRW-doelen is het minder gunstig. De visstand is hiermee namelijk eenzijdig en soorten die het water vertroebelen hebben de overhand. 

Ook de Opsterlânske Kompanjonsfeart scoort ontoereikend en gaat zelfs achteruit als het om de KRW-doelen gaat. Dit komt daar door een groter aandeel brasem en een lager aantal plantminnende soorten.”

De visstand is een belangrijk instrument om ecologische waterkwaliteit in wateren in de regio te kunnen toetsen. Wetterskip Fryslân doet er daarom onderzoek naar. De kwaliteit bij vaarten en kanalen gaat de goede kant op. In de ruime wateren kan het nog beter en heeft vertroebeling de overhand. Dat is op te maken uit de jaarlijkse monitoring van de visstand door Wetterskip Fryslân (Waterschap Friesland). Herman Schuurman is veldmedewerker Wetterskip Fryslân en vertelt in een monoloog over de onderzoeken.

Matching Community:
SKP Fryslân

Bij het woord ‘spiegel’ denken veel mensen aan een object dat beelden terugkaatst van hetgeen zich hier tegenover bevindt. Voor Peter Bakker ligt dat echter anders. Hij ziet direct de ene na de andere spiegelkarper voorbijkomen. Dat is een soort beroepsdeformatie aangezien hij meewerkt aan Spiegelkarperprojecten.

TEKST: PETER BAKKER

Arjan Verkoelen is fanatiek karpervisser en weet door zijn betrokkenheid bij de Friese spiegelkarperprojecten veel over het (trek)gedrag van Cyprinus carpio. De karpercrack vertelt in dit artikel meer over de bevindingen van het  Friese spiegelkarperproject. Hij rept over de krankzinnig verre vondsten van uitgezette karpers en het belang van het melden van gevangen karpers.

“In de afgelopen twintig jaar was er geen groter SKP-project in Nederland dan in Friesland (SKP zijn zogenoemde spiegelkarperprojecten waarbij in georganiseerd verband periodiek jonge spiegelkarpers worden uitgezet in doorgaans grote watersystemen, red.).

Dat grootste project, ‘de herintroductie van de spiegelkarper in de Friese boezem’, was erg succesvol. Diverse grote spiegelkarpers zijn er teruggevangen. Sommige vissen zijn honkvast en verblijven in een vast gebied, weer andere vissen zijn erg reislustig en worden soms teruggevangen in een heel andere provincie. Zo is er een vis bekend die uitgezet was bij Leeuwarden en terug is gevonden op water van de IJssel. Echter: het kan nog bonter…

Zo is er een Friese vis teruggevangen in Rotterdam. Zo’n vis legt als je de mogelijke zwemroute nameet zo’n 340 kilometer af. Kijk: dit zijn erg opzienbarende gegevens! Maar toch… De meeste vissen blijven in Friesland en worden hier dan teruggevangen en vervolgens ingestuurd en gemeld via spiegelkarpermelden@outlook.com.

Die terugmeldingen zijn belangrijk voor het aantonen van het belang van het project. Zoals het er nu voor staat loopt het project nog enige tijd door, maar dat kan alleen met input van de Friese karpervissers. Dus schroom niet en meld je gevangen spiegelkarper! Zie de bijgevoegde flyer van de matching community! Alleen dan kunnen we het succes van de projecten en de karperpopulaties in cijfers showen.

Mijn visserij, en dat van mijn vrienden, heeft zich afgespeeld op de openbare vaarwateren; zoals kanalen en meren die Friesland rijk is. De ene na de andere karper kwam langs. Bij deze een selectie van de vangsten van afgelopen seizoen.’’

In de ochtend gaf Bodenstaff de theorielessen door gebruik te maken van het lessenpakket van Sportvisserij Nederland. Een uitgebreid lespakket waar bijvoorbeeld zoekkaarten en een werkboek bij zitten. Op de zoekkaarten staan verschillende vissen. Op de talloze kaarten staat onder meer beschreven in welke sloten, plassen, beken, vijver en rivieren welke vis leeft. En van elke type vissen bestaan kaarten met alle ‘broertjes en zusjes’ van de vissoort erop.

Tevens werd gebruik gemaakt van een Powerpoint-presentatie om voorbeelden visueel te maken. Er waren vertellingen over hoe je op een correcte en diervriendelijke manier vist. Bijvoorbeeld het gebruik van de hakensteker werd uitgelegd.

’s Middags was het tijd voor de praktijk: het daadwerkelijke vissen! Natuurlijk was dit volgens de leerlingen het leukste onderdeel van deze vislesdag. En vangst was er, van kleine voorntjes en baarsjes tot een mooie zeelt.

De school schrijft terug te kijken op ‘een heel mooie dag’ want ‘door de lessen komen de leerlingen weer even in aanraking met de natuur om hen heen’. Voor sommige leerlingen had het ook echt ‘een bijna therapeutische waarde’, aldus de schoolmeesters en juffen.

Begin juli kregen leerlingen uit de bovenbouw van SBO It Heechhôf uit Drachten lessen over vissen. Deze lessen werden verzorgd door VISmeester Peter Bodenstaff. Een vertelling van de dag…